Çocuklar ve Taşınma

Taşınmak herkes için zor bir süreçtir. Bu değişim, çocuklar için daha da zorlayıcıdır. Çocukların taşınma döneminde bazı psikolojik problemler geliştirme riski yüksektir. Taşınmayı iyi bir şekilde planlayıp yöneten anne babalar, çocukların daha kolay bir geçiş yapabilmesine yardımcı olabilir. Hatta bu şekilde, taşınmanın olumsuz etkilerini azaltmak, olumlu gelişimlere yol açmasını sağlamak bile mümkün olabilir. 

Başka bir eve taşınmak, herkes için zor bir süreçtir. Taşınma kararı, bazen daha iyi bir hayata geçiş isteğiyle olur;  daha yeni, daha büyük bir ev, daha iyi bir çevre, yeni bir başlangıç gibi.  Bazen ise ölüm, iş kaybı, maddi zorluklar, boşanma gibi zorlu bir hayat değişikliği ve kayıp nedeniyle olabilir. Yapılan çalışmalar, sebebi her ne olursa olsun taşınmanın, ruhsal sağlığımızı etkileyen en ciddi stres faktörleri arasında üst sıralarda yer aldığını gösteriyor.

Taşınmaya uyum sağlamak çocuklar için daha zordur

Taşınmanın yol açtığı değişikliğe uyum sağlamak çocuklar için daha da zordur. Çocuklar karar verme ve hareket sürecinin bir parçası olmadıkları için taşınma onlara kontrol edilemez ve ürkütücü gelir. Çocuklar düzen ve aynılığa ihtiyaç duyarlar. Böylece kontrolün kendi ellerinde olduğu duygusunu yaşar ve kendilerini güvende hissederler. Rutindeki değişikler çocukların güvenlik hissini zedeler ve bu onlara ürkütücü gelir. Taşınmanın getirdiği değişiklikler ne kadar çoksa, çocukların uyum sağlaması o denli güç olabilir. Taşınma pek çok güçlü duyguyu harekete geçirir. Bunların bir kısmı kayıp hissi, endişe, üzüntü gibi baş etmesi zor duygulardır. Çocukların duyguları taşıma kapasitesi ve duygular hakkında konuşma becerisi ve tecrübesi yetişkinler kadar gelişmiş olmadığı için, bu güçlü duygularla baş etmeleri de daha zor olabilir.

Taşınmayı iyi bir şekilde planlayıp yöneten anne babalar, çocukların daha kolay bir geçiş yapabilmesine yardımcı olur. Hatta bu şekilde, taşınmanın olumsuz etkilerini azaltmak, olumlu gelişimlere yol açmasını sağlamak bile mümkün olabilir.  

Taşınmanın getirdiği karmaşık duygularla başa çıkmaya yardımcı olmak için anne-babalara öneriler
Taşınmanın getirdiği duygular yoğun ve karmaşıktır. Bütün aile üyelerinin zorlandığı bu sürece uyum sağlayabilmek için çocukların, anne-babalarının desteğine çok ihtiyaçları olur.

Eğer ailenin yaşamında, ölüm ya da boşanma gibi, güçlü duygusal dalgalanmalar yaratan büyük ve çok önemli bir değişiklik olduysa, taşınmanın bir süre ertelenmesi ve çocuğa, bu yeni döneme uyum sağlayabilmesi için zaman tanınması gerekir.  

Taşınmak bazen yeni bir ev, yeni bir çevre, yeni komşular yeni bir hayat demek olduğu için heyecan uyandırabilir. Ancak yeni ev bulma, eşyaları toplama, temizlik ve yerleşme zor işlerdir; oldukça yorucudur. Duygusal anlamda zorlanmalara neden olabilir. Taşınma sırasında yaşanan karmaşa hem fiziksel hem de duygusal anlamda zorlanma yaratır. Taşınma sırasında pek çok aile üyesi duygusal iniş-çıkışlar yaşayabilir.

Taşınma bazen de zorunluluktan olur; iş değişikliği, finansal zorluklar gibi. Taşınmaktan mutlu olmasanız bile, taşınma ile ilgili olumlu bir tutum içinde olun. Çocuklar ebeveynlerinin duygularından çok etkilenirler. Güvence için onlara bakarlar. Taşınmanın, yeni çevrenin ve yeni evin olumlu özelliklerine değinin. Örneğin; “yeni evimiz daha büyük, eşyalarımızı daha rahat yerleştirebileceğiz”, “ yeni apartmanımızın güzel bir bahçesi var, rahatça ve güvenle oynayabileceksin”  gibi. Çocuğunuzun yeni evde yapmayı planladığı 3 şey sorun ve en azından bir tanesini gerçekleştirmek için plan yapın.

Çocukları taşınmaya hazırlamak için en önemli yol, taşınma hakkında konuşmaktır. Çocuğunuzu taşınma hakkında olabildiğince bilgilendirin. Çocuğunuza, aklına gelen her soruyu sorabileceğini, tüm sorularını dürüstçe yanıtlayacağınızı söyleyin. Öyle de yapın. Taşınma hayatınızda bir ilerlemeye yol açacak bile olsa, çocuğunuz taşınmanın korku veren yanlarına odaklanabilir.

Taşınma aynı zamanda kayıp ve yas da içerir. Yuvanın kaybı, komşuların, ilişkilerin, alışkanlıkların kaybı gibi. Bu kayıp hissi nedeniyle, taşınmak sıklıkla üzüntüyü de içerir.

Taşınma karşısında çocuğun göstereceği tepkiler kişiliğine ve yaşına göre farklılık gösterir. Çocuğun bunu olumlu bir şekilde yaşayabilmesi için ebeveynlerin yardımcı olması gerekir.

 Taşınmadan Önce

Taşınma haberini paylaşmak:
Taşınma kararınız kesinleşir kesinleşmez, bu haberi çocuğunuzla paylaşın. Çocukları endişeden mümkün olduğunca uzak tutmaya çalıştığımız için bazen zor haberleri paylaşma işini geciktirmeye çalışırız. Aslında işin gerçeği, çocuklar da bizim gibi, zor durumları sindirebilmek ve onlara uyum sağlayabilmek için zamana ihtiyaç duyarlar. Zaten saklamaya çalışsanız da çocuğunuz davranış ve tutumlarınızdaki değişimi fark edecek ve bir şeyler olduğunu hissedecektir. Çocuklar sır saklandığını hissederler. Onlardan bir şeyleri gizlemeye çalıştığımızda, gerçekte olduğundan daha kötü bir takım şeyler olduğunu zannederler.    

Hazırlık:
Ev arama, yeni okul bakma süreçlerine mümkün olduğunca çocuğunuzu da dahil edin. Böylece değişikliklere zorlanmış olma hissi azalacaktır.

Taşınma gününü takvime işaretleyin. Böylece çocuğunuz ne zaman olacağını görüp, kontrol duygusu hissedebilecek.

Yeni eviniz hakkında çocuğunuzu olabildiğince bilgilendirin. Eğer şehir içinde taşınıyorsanız, taşınmadan önce çocuğunuzla birlikte yeni evinizi ziyaret edin; inşaat halindeyse bile dışarıdan da olsa ziyaret edebilirsiniz.

Uzak mesafeli taşınmalarda, gideceğiniz yer yeni bir şehir, yeni bir bölge belki de yeni bir ülke olacak. İnternetten ya da başka kaynaklardan olabildiğince bilgi bulup çocuğunuzla paylaşın. Mümkünse taşınacağınız evin ve belliyse eğer, çocuğunuzun yeni okulunun fotoğraflarını çocuğunuza gösterin. Çevredeki parklar, müzeler, görülecek yerlerle ilgili bilgiler edinin, fotoğraflar toplayın; çocuğunuzun yapabileceği aktivitelerle ilgili araştırmalar yapın. Böylece taşınılacak yer ile ilgili olumlu bir merak ve heyecan geliştirmesini sağlayabilirsiniz.   Ayrıca taşınacağınız bölgeye ait bir harita edinebilirseniz, konuştuğunuz bu yerleri ve yeni evinizi haritada işaretleyebilirsiniz. Böylece çocuğunuz bu işaretli yerleri gördüğünde hatırlayacaktır.  

Veda:
Çocuğunuza, arkadaşlarına veda edebilme fırsatı tanıyın. Arkadaşlarıyla bir araya geleceği aktiviteler ayarlayabilirsiniz. Farklı arkadaş çevreleri için farklı aktiviteler düzenlemekte fayda olabilir. Örneğin bir tane sınıf arkadaşları için, bir tane mahalle arkadaşları için, bir tane takım arkadaşları için gibi. Ona diğer arkadaşlarının veda mesajlarını yazabilecekleri bir tişört ya da özel bir defter alabilirsiniz. Makul sınırlar içindeki isteklerini karşılamak anlamlı olacaktır. Veda edebilmek, ayrılma ve kayıp sürecinin anlamlı bir parçasıdır.

Yaşadığınız evin ve yaşadığı çevrenin fotoğraflarını çekmek, anı defteri oluşturmak, video çekmek yaşamına ait önemli bir alanı hatıralarında saklayabilmesine yardımcı olacaktır. Evin ve yaşadığınız çevrenin hangi özelliklerini sevdiğini, oralarda ne anıları olduğunu yazmaktan da keyif alabilir. 

Çocuğunuzu bir adres defteri oluşturması için yönlendirebilirsiniz. Sevdiği arkadaşları ve öğretmenlerine ait adres ve elektronik bilgileri toplayabilir. Böylece onlarla iletişim halinde kalabilir.

Toplanma:
Çocuğunuza, odasıyla ilgili bir yapılacaklar listesi verin. Kullanmadığı oyuncakları ve eşyaları, üzerine artık uymayan ya da giymediği giysileri ayırmak ve ihtiyacı olanlara vermek, taşınma sürecine katılmanın ve kontrol altında hissetmenin önemi bir yoludur. Eğer çocuğunuz yeterince büyükse, kendi eşyalarını kendisi paketleyebilir. Markörler, boyalar ve özel etiketler alın. Böylece kutularını eğlenceli bir şekilde dekore etme ve kişiselleştirme şansı vermiş olursunuz. Birlikte bir paketleme günü düzenleyin. Tüm ailenin katılması ve bu paketleme gününün pizza ya da birlikte film seyretmeyle ödüllendirilmesi, katılım isteğinin artmasına yardımcı olur.    

Çocuğunuza, odasını nasıl düzenlemeyi istediğini sorun. Odasının bir planını çıkarabilirsiniz. Birlikte, eşyalarının kağıttan bir modelini kesip o plan üzerinde yerleştirebilirseniz.

Çocuğunuza bir “taşınma günü acil durum kutusu” oluşturmasını önerin. Böylece taşınma günü kalacağı yerde ya da birlikte uzun bir yol gidecekseniz yolda kendini oyalayıp eğlendirebilir. Bu kutuya oyun, kitap, arkadaşlarının fotoğrafları ya da diğer eğlenceli şeyleri koyabilir. Taşınma kutusu “eğlence” içindir; diş fırçası, ilaç ya da giysiler gibi “gerekli” şeyler için değildir.

Taşınma Günü

Taşınma günü stresli ve bol koşturmalı bir gündür. Etrafta çocuklar varken, anne babaların veya taşınmaya yardım eden kişilerin rahat etmesi pek mümkün değildir. Ayrıca paketli ve üstü üste duran ağır eşyalar ve koliler, çocuklar için pek güvenli olmayan bir ortam yaratır. Bu nedenle taşınma gününde çocuğunuzun bir akrabanız, aile büyüğünüz, yakın bir arkadaşınız ya da komşunuz gibi güvendiğiniz bir yerde kalmasını sağlamanız herkes için en iyisi olacaktır.

Taşındıktan Sonra

Taşınmanın ardından, ilk önce çocuğunuzun odasını düzene sokun. Evin geri kalanını sonraya bırakabilirsiniz. Ayrıca yemek ve uyku zamanı gibi düzenlerinizi de hemen sağlamaya çalışın. Alışkanlıklar, güven duygusu verir.

Eğer çocuğunuz henüz okula gitmiyorsa, onunla dışarıda zaman geçirin. Böylece diğer çocuklar tarafından görülmesi ve aşina bir yüz haline gelmesi mümkün olur. Ayrıca yanınıza, paylaşıma açık ilgi çekici bir oyuncak da alırsanız, diğer çocukların ilgisini çekecek bir oyun ortamı yaratmış olursunuz.

Yeni arkadaşlar edinmek ve aktivite içinde olmak, geçiş sürecini kolaylaştıracaktır. Çocuğunuzun diğer çocuklarla birlikte olabileceği aktiviteleri araştırmanız uygun ortamı yaratmaya faydalı olabilir.

Taşınmadan sonra eski mahallenize bir ziyaret planlayabilirseniz, çocuğunuz arkadaşlarını ziyaret edebilme fırsatı bulur. Belki mezuniyeti ya da önemli bir olayı da kaçırma riskini engellenmiş olursunuz bu ziyaretle. Eğer okul döneminin ortasında taşınıyorsanız, çocuğunuz büyükse, okul yılı bitene kadar bir arkadaş veya akrabayla, kalması olasılığını düşünebilirsiniz.

Taşınmaya uyum süreci ile ilgili beklentileriniz gerçekçi olsun
Çoğu zaman, yeni eve, yeni okula ve sınıfa uyum sağlamak için gereken süre ortalama 6 haftadır. Bazı çocukların daha uzun, bazı çocukların ise daha kısa zamana ihtiyaç duyabilmesi normaldir.  Çocuğunuz 2 aydan sonra hala uyumla ilgili güçlükler yaşıyorsa, profesyonel bir yardım almak gerekir.

Unutmamak gerekir ki, taşınma süreci genellikle zorluklarla doludur ancak pek çok fırsatı da beraberinde getirir. Bu dönem, ailenizi yakınlaştırma, birbirinizi daha iyi tanıma ve anlama fırsatı da verir.